254. සියක් වසක හුදකලාව සහ ඉන්ද්‍රජාලික යතාර්ථවාදය ... Of Solitude, Magic Realism and Goodbye Marquez.

Google Images

1999 මැද භාගයෙ විතර දවසක රාවය පත්තරේ මම දැක්ක විදර්ශන පාඨක ජාලය කියල එකක් පටන්ගන්නවයි කියල පිටුවක් පුරා ප්‍රවෘත්තියක් පළවෙලා තිබුන. විදර්ශන පොත් ප්‍රකාශන සමාගමෙන් කරන්ට සූදානම් වෙන මේ වැඩේ ලංකාවෙ මෙතෙක් නොතිබුණු අලුත්ම ව්‍යාපෘතියක්. 

අකුරක් කියව ගන්ට පුලුවන් වෙච්චි දා ඉඳලම පුස්තක උමතුවෙන් රෝගාතුරවෙලා හිටිය මම වහාම ක්‍රියාත්මක වන පරිදි පත්තරේ තිබ්බ ලිපිනයට අයදුම්පතක් යැව්ව. පන්සල පාර, කළුබෝවිල ..ඒ තමයි ලිපිනය...විදර්ශන පාඨක ජාලයෙ මම සාමාජිකයෙක් උනේ අන්න ඒ ආකාරයට. විදර්ශන එකෙන් ඔය සම්භාව්‍ය විදේශීය නවකථා පරිවර්තනය කරල ප්‍රකාශයට පත් කිරීමේ වැඩ පිළිවෙලක් පටන් ගත්ත ඒ කිට්ටුවම වගෙ....

සීතල ලේ, මගේ පවුලයි අනෙක් සත්තුයි, ඒ එහෙම විදර්ශන ප්‍රකාශයට පත් කරපු පොත් දෙකක්.....

2001 හෝ 2002 අවුරුද්දෙ වෙන්න ඕන...ඔව් ඒ දවස්වල තමයි..මම එතකොට වැඩකලේ කුකුළේගඟ ව්‍යාපෘතියෙ. සති දෙකකට සැරයයි ගෙදර එන්නෙ. ඒ අතරමැද සති අන්තය එහෙ අපිට සමාගමෙන් සපයල තිබ්බ නේවාසිකාගාරවල තමයි කාලය ගත උනේ. ඔය එහෙම ඉරිදාවක මම ගියා කළුබෝවිල, විදර්ශන ආයතනයට. පොත් හත අටක්ම අරගෙන හවස් අතේ මතුගමට ඇවිල්ල එතනින් කෙළින් කන්ද බස් එහෙක ඇවිල්ල ආපහු කෑම්ප් එකට ආව.

ඒ අතර තිබ්බ මට මතකයි ගබ්රියෙල් ගාෂියා මාකේස් ගේ One Hundred Years Of Solitude පොතේ පරිවර්තනය….සියක් වසක හුදකලාව...පරිවර්තනය කරල තිබ්බෙ මම හිතන්නෙ පසන් කොඩිකාර වෙන්න ඕන. ඒ පොත කියවල තේරුම් ගන්න ඇත්තටම පහසු උනේ නම් නෑ.

ඉන්ද්‍රජාලික යතාර්ථවාදය නැත්නම් Magic Realism ගැන කලින් අහල තිබුනට ඒ මාදිලියෙන් ලියවුනු කතාවක් මම කියෙව්වෙ මුල් වරට.

 පොඩි එකා සන්දියෙ අපෙ ගෙදර කොරිඩෝවෙ රවුම් කුළුණකට පිට දීල හේත්තුවෙලා ඉන්න අත්තම්මගෙ උකුලෙ ඔලුව තියාගෙන මගෙ මුදු ගැහුනු කෙස්ස අස්සෙ ඇඟිලි යවල පිරිමදින ඇගෙ අතැඟිලිවල සෙනෙහස විඳිමින් මම අහපු කතන්දර බොහොමයක තිබ්බෙ ඔය ඉන්ද්‍රජාලික යතාර්ථවාදයෙ එක මුහුණුවරක්ය කියල මට පස්සෙ කාලෙකදි හිතුනෙ වරක් දෙවරක් එහෙම නෙවෙයි.

කතාකරන සිංහයො, අඬන දොඩන වඳුරො, කොක් හඬලා හිනාවෙන නරි ඇගේ කතාවල හිටියෙ බුරුතු පිටින්.මිනිස්සු ගෑණු එක මොහොතින් සත්තු නැත්තං ගස් ගල් බවට පත්කරන්ට පුලුවන් බලයක් ඇති මන්තර කාරයො, එක මොහොතින් මිනිස් වෙස්ගන්න නාග මානවිකාවො, කඩවසම් කුමාරවරු බවට සැනෙකින් රූපාන්තරණය වෙන දෙවිවරු ඇගේ කතන්දරවල බොහොම සුලබයි. අත්තම්මගෙ ඒ කතන්දර හැමදාම හවහට කන්දෙකේ පිරෙන නිසාම පස්සෙ කාලෙක ඉන්ද්‍රජාලික යතාර්ථවාදය කියන සංකල්පය මට අමුතු, නුහුරු, නුපුරුදු දෙයක් උනේ නෑ.

සියක් වසක හුදකලාව එක්ක විදර්ශන එකෙන් දුන්න1982 වර්ෂයේ නොබෙල් සාහිත්‍යය ත්‍යාගය පිළිගනිමින් මාකේස් කල කතාව පොත් පිංචක් විදිහට මුද්‍රණය කරල.. ලතින් අමරිකානු හුදකලාව.........The Solitude Of Latin America..... හුදකලාව කියන්නෙ මමත් බොහොම ප්‍රියකරන ප්‍රපංචයක් නිසා දෙතුන්වරක්  මේ වෙනකොට මම සියක් වසක හුදකලාව කියවල ඇති.

ලිවීමේ ශෛලීන් වෙනස්.මුල මැද අග සහිත සරල කතා ශෛලිය කියන්නෙ අපි කාටත් පොඩි කාලෙ ඉඳලම හුරුපුරුදු ශෛලිය. ඒ වර්ගයෙ කතන්දරවල වෙහෙසවෙලා තේරුම් ගන්න දෙයක් නෑ. මොලේ අර්සස් හදවගන්නෙ නැතුව කතාව කියවල ඉවරවෙනකොට වැඩේ ඉවරයි. එක්කො කතාව හිතට ඇල්ලුව... නැත්නම් නෑ. 

හැබැයි ඔය ඉන්ද්‍රජාලික යතාර්ථවාදයෙන් ලියවුනු කතා එහෙම බෑ. කියවල ඉවර වෙලා දෙකක් හීන්වට නවාගෙන නළලත් රැළි කරගෙන කල්පනා කරන්න වෙනව ඒ ගැන වැඩි දුරටත්. එහෙම වෙන එක හොඳද ? නැද්ද?..එහෙම එව්වට සමහරු කැමතියි සමහරු අකමැතියි. ඒක ඉතිං ඒ ඒ අයගෙ කැමැත්ත. තමන්ගෙ කැමැත්තට ඉඩ තියෙන්ට එපාය ප්‍රජාතන්ත්‍ර වාදී රටක් උනාම. තවම නමට හරි අපේ සිරි ලංකාව ඇවිල්ලා ප්‍රජාතන්ත්‍ර වාදී රටක් නෙව. ඒක එහෙම නෙවෙයි කියල ඔප්පු කරන්ට රාජ්‍ය තන්ත්‍රයේ ඉහළම තැන ඉඳල පහලම තැන දක්වා අරක්ගෙන ඉන්න නිලමක්කාරයො උදේ හවස උත්සාහ කරනව. ඒත් නමට හරි තාමත් රට ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදියිනෙ.. හරි එව්ව ඇරිච්චාවෙ.. නෝ පොලිටික්ස්...

මම නම් කිව්වම මොකද ඔය දෙකටම කැමතියි. කතාව බලන ගමං බූල් තුවායක් තෙත් වෙනකල් කඳුලු ගලන නැත්තං මුගෙ ආච්චිට කියල අතේ තියෙන අසෝක වීදුරුවෙං ටී.වී. එකට දමල ගහන්ට හිතෙන කතන්දර වලට වගේම කියවල ඉවරවෙලා රෑ එලිවෙනකල් නින්දකුත් නැතුව මලක් කාරිය ඇදල කුඩා බඩවැල් මහ බඩවැල් එකට දඟර වැටෙනකල් කල්පනා කොරන්ට වෙන කතාවලටත් මම එක වගේම කැමතියි. ඒකට කියන්නෙ රසවින්දන විවිධාංගකරණය කියල.

70-77 ආණ්ඩු කාලෙ තිබ්බ නැඩ්සා කියන සංකේත නාමයෙන් ( Acronym ) හඳුන්වපු ජාතික කෘෂිකාර්මික විවිධාංගකරණ සහ ජනපද අධිකාරිය කියල ආයතනයක්...

Love In The Time of Cholera කියන්නෙ මාකේස්ගෙ ඉතාම ජනප්‍රිය වුනු නවකතාව.. ප්‍රධාන චරිත..ෆ්ලොරෙන්ටීනෝ අරීසා සහ ෆර්මිනා දාසා..යොවුන් වියෙහිදී හමුවී සෙනෙහසින් බැඳෙන ඔවුන්ගේ සබඳතාවයට දැඩිලෙස විරුද්ධවන ෆර්මිනාගේ පියාණන් නිසා ඔවුන්ට වෙන් වන්නට සිදුවෙනවා. පසුව වෙනකෙකු හා විවාහවන ෆර්මිනා වියපත්වී ඇගේ සැමියා මියගිය පසු ෆ්ලෝරෙන්ටීනෝ යළි ඇය සොයාගෙන පැමිණෙනවා.

ෆ්ලොරෙන්ටීනෝ ෆර්මිනා අමතා මෙසේ පවසනවා.

" Fermina... I have waited for this opportunity for 51 years, nine months and four days. That is... how long I have loved you from the first moment I cast eyes on you ... until now. "

ඒ අඩසිය වසරක කාලය තුල ෆ්ලොරෙන්ටීනෝ ගැහැණුන් බොහෝ ගණනක් සමඟ සබඳතා පවත්වනවා. ඔහුගේ ආරක්ෂාවට පත් කෙරුනු පෙර යොවුන් වියේ ගැහැණු ළමයකු සමඟ පවා ඔහු සබඳතාවක් ඇතිකරගන්නව. අවසානයේ ඒ ළමයා දිවිනසාගන්නව.

සෙනෙහස බිඳී ගිය පසු ඔහු හෝ ඈ වෙනුවෙන් කැපවෙමින් මුලුමහත් ජීවිතකාලයම වෙනත් අයකු හා සබඳතාවයකට යොමු නොවී කල්ගතකිරීම සත්‍ය ප්‍රේමයේ නිර්වචනය කියල තමයි සාමාන්‍යයෙන් රටේ ලෝකෙ පිළිගැනීම වෙලා තිබ්බෙ. ඒත් ෆ්ලොරෙන්ටීනෝ ඒ අපි හිතෙන් මවාගෙන උන්නු අවංක සහ දයාබර ප්‍රේමවන්තයගෙ සම්පූර්ණ පරස්පරය. 

හැබැයි එක දෙයක් තියනව. ඔහු කොපමණ ගැහැණුන් හා සබඳකම් ඇතිකරගත්තත් ඔහු කියන විදිහට නැත්නම් මාර්කේස් කියන විදිහට කිසිම මොහොතක ෆර්මිනා කෙරෙහි බැඳුනු සෙනෙහස අබමල් රේණුවකින් වත් අඩුවෙන්නෙනම් නෑ. එහෙම වෙන්න පුළුවන්ද? ඒ ගැන ඔබට කැමති තීරණයක් ගත හැකියි. ෆ්ලොරෙන්ටීනෝගෙම වචන වලින් කියනවානම් මෙහෙමයි.

“With her Florentino Ariza learned what he had already experienced many times without realizing it: that one can be in love with several people at the same time, feel the same sorrow with each, and not betray any of them. Alone in the midst of the crowd on the pier, he said to himself in a flash of anger: 'My heart has more rooms than a whorehouse.”

එහෙම පුලුවන්ද? මම මේ අහන්නෙ එකම එක්කෙනෙකුට විතරක් ප්‍රේමකරන අතරෙ ඒ ප්‍රේමයට හානියක් නොවෙන්ට..ම්ම්ම් අපි කියමු තව හත් අට දෙනෙක්ය කියල..තව හත් අට දෙනෙක් එක්කත් සම්බන්ධතාවයන් පවත්වාගෙන යන්ට පුළුවෙනිද? ලිංගික හෝ ලිංගික නොවන..... ෆ්ලොරෙන්ටීනෝ නම් කියන්නෙ එහෙම පුළුවන්ය කියලයි.

කම්පාර්ට්මෙන්ටලයිසේෂන් කියන්නෙ ඒකට. යම් කාර්යයක් එකකට එකක් සම්බන්ධ නැති කොටස් වලට වෙන් කිරීම. හදවතත් එහෙම කම්පාර්ට්මෙන්ටලයිස් කරන්න පුළුවන්ද? හෙහ්,හෙහ්, පොඩි ට්‍රයි එකක් දාල බලන්ට වටින වැඩක් නැද්ද?

ඔය කොළරා කතාව කොච්චර මගෙ හද බැඳගත්තද කිව්වොත් මම ඒ කතාව සම්බන්ධ කරගෙන කතාවකුත් ලිව්ව දැනට අවුරුදු තුනකට වගෙ ඉස්සර. ඒ ඇවිල්ල ජයසේන සහ චුට්ටි මැණිකෙගෙ කතාව....

ඉස්සෙල්ලම මේ කොළරා කතාව කියවන ගමන් මම අපෙ එතුමීට කතා කලා.

" මේ මෙහෙ එන්ටකො ටිකකට...."

මම ඔය කියවන පොතක පත්තරේක අපූරු චිත්තාකර්සනීය යමක් තිබ්බම එතුමිය දැනුවත් කරනව පුරුද්දක් විදිහට.උස්බෙක් ජාතික ලේඛක ගපූර් ගුල්යාම්ගෙ මගේ හපන්කම් ( දැදිගම වී. රුද්‍රිගූගෙ පරිවර්තනය ) මම පොඩි කාලෙ හරිම ආසාවෙන් කියවපු පොතක්.පස්සෙ ඔය පොත කවුද අරගෙන ගිහිල්ල මාව මතක් වෙන්නද කොහෙද කියල හිතල ආපහු ගෙනත් දුන්නෙ නෑ.

මම ඔය පොත් ප්‍රදර්ශන, පාර අයිනෙ පදික වේදිකා පොත් වෙළෙන්දො ඔය හැමතැනම හොයල අන්තිමට කොටුවෙ ගුණසේන එකේ මුල්ලක තිබිල ඔන්න පොත හම්බ උනේ නැද්ද? ගෙදර අරන් ගිහිල්ල එතුමී උයනකල් කුස්සියෙ මගෙ පුටු පුංචෙ ඉඳගෙන ( ඒක අර කම්බි දෙකක් රවුමට නමල ලෑලි කෑලි දෙකක් ගහල හදපු ඉස්කෝල පුටුවක් ) ඔන්න මම ඔය " මගේ හපන්කම් " පොත එයයිටත් ඇහෙන්ට කියවනව. දෙයියම්ප හොඳ විස්වාසෙට ගන්ට ඕගොල්ලො අන්තිමට වෙන්නෙ ඉවිල්ල සහ පොත කියවිල්ල යන කර්තව්‍යයන් දෙකම පැත්තක තියල අපි දෙන්න කඳුලු වැටෙනකල් හිනාවෙන එක.

කොළරා කාලේ ආලේ කියවද්දිත් මම එතුමියට කතාකලා.

" මේ මෙහෙ එන්ටකො ටිකකට. "

" මම මේ පොඩි වැඩක්.. මොකෝ හදිස්සිය? "

මම ගියා අපේ කුස්සිය එක්කම අල්ලල තිබ්බ පොඩි කාමරේට. එතුමී මොකක්ද මහනව මැසිමෙ. මම ඉඳගත්ත ඒ ළඟම තිබ්බ පොඩි ඇඳේ.

" මේ පොතේ තියනවනෙ ඒයි මාර ආතල් සීන් එකක්. මේකෙ කියනව කීදෙනෙක් එක්ක සම්බන්දකම් පැවැත්තුවත් ඒ අතරම එක්කෙනෙකුට විතරක් ආදරය කරන්ට පුලුවන්ය කියල. ඒ එක්කම අර කියාපු උත්තරීතර ආදරයට කිසිම බාදාවක් වෙන්නෙ නැත කියලත් කියනව. "

" කවුද ඉතිං ඔය විදිහට කියල තියෙන්නෙ දැං ඔය ? "

එතුමී මැසිම පාගන එක නවත්තල ඔලුව උස්සල මගේ දිහා බැලුව.

" මේ ඇවිල්ල මාකේස් කියල ලේකකයෙක්. මිනිහ කොලොම්බියන් ජාතිකයෙක්. "

" ඒ මිනිහට පිස්සු …"

එතුමී අසුරු සැනෙන් තම තීන්දුව ප්‍රකාසයට පත් කලා. ඊට පස්සෙ ආයෙම මැසිම පාගන්ට ගත්ත. මම ඈ දිහා කටත් ඇරගෙන බලා හිටිය. 

මේ පහුගිය සිකුරාද.....

" මේ ඔයාට මතකද අර මම දවසක් මාකේස් කියල රයිටර් කෙනෙක් ගැන කිව්ව. අර එක්කෙනෙකුට ආදරය කරන ගමන් තව කීප දෙනෙක් එක්ක ......"

අන්තර් ජාලයට පිවිසී සිටි මම පසුපස හැරී ඇඳෙහි දිගාවී ඡායාරූප ඇල්බමයක් බලමින් සිටි ඇය දෙසට හැරෙමින් විමසුවා.

" හුඟක් කාලෙකට ඉස්සර නේද? අපි ඉස්කෝලෙ ක්වාටර්ස් එකේ ඉන්දැද්දි..ඔව් මට මතකයි ඉතිං? "

" මාකේස් ඒ රයිටර්ගෙ නම. එයා ඊයෙ මැරිල…" 

Google Images

" I love you not for whom you are, but who i am when i'm by your side. "

" No person deserves your tears, and who deserves them won't make you cry. "

" Just because someone doesn't love you as you wish, it doesn't mean you're not loved with all his/her being. "

" The worst way to miss someone is, to be seated by him/her and know you'll never have him/her. "

" You may only be a person in this world, but for someone you're the world."

" Don't cry because it came to an end, smile because it happened. "

" What matters in life is not what happens to you, but what you remember and how you remember it. "