'' මේ කතාව මුල ඉඳම්ම මම පටන් ගන්නම් අයියෙ,...... අපෙ අම්මට හිටියෙ එකම වැඩිමල් සහෝදරයෙක් විතරයි.ඒ මාම අම්මට වඩා අවුරුදු හතක් විතර වැඩිමල්.අම්මට වයස දහයක් වගෙ වෙද්දි අටමස්තානෙ වන්දනාවක ගිහිල්ල එද්දි බස් එක පෙරලිල අම්මගෙ අම්මයි අප්පච්චියි..... ඒ කිව්වෙ අපෙ ආතයි අත්තම්මයි දෙන්නම අන්තරා වෙලා.අම්මයි මාමයි ඒ ගමන ගිහිල්ල නෑ.....''
චුට්ටි මා අතින් හිස් කෝප්පෙ අරන් ගිහිල්ල කෝප්ප දෙකම මේසෙ උඩින් තියල ආයෙම ඇවිදිල්ල ඉඳ ගත්ත.
ඔන්න අන්තිමට විස්තරේ. මම ඇහිපිය නොහෙලා චුට්ටිගෙ මූණ බලාගෙන උන්නා.
'' අම්මලගෙ නෑදෑයන්ගෙන් කිසිම උදව්වක් ඒ දෙන්නට ලැබිල නෑ.ඒත් ඒ ලොකු මාමගෙ හිත හරිම හයියයි. නංගි, උඹ බයවෙන්න එපා... මම ඉන්නව ඕන දේකට.... එහෙම කියල අම්මගෙ හිතත් හදල තියෙන්නෙ ඒ මාම....''
'' නංගි.... අර මේ ඊයෙ මුරුංග පොතු ගෙනියන්න ආවෙ ...ඒ මාමද?......අර මම බොහොම ආසාවෙං පරණ විස්තර අහගෙන හිටියෙ...හෙහ්, හෙහ්, ''
මට හිනා ගියා ඒ වෙලාවෙ මේ කෙල්ල කරපු විගඩං මතක් වෙලා...
'' හි, හි, '' කෙල්ලටත් හිනා....'' නෑ, නෑ...ඒ අපෙ අප්පච්චිගෙ අක්කගෙ හස්බන්ඩ්....මේ අපේ අප්පච්චිගෙ ගම...අම්මල ආනමඩුවෙ......''
'' ඒ මාමට හොඳට ඉගෙන ගන්නත් පුලුවන්ලු. ඒත් ඉගෙනීම අත ඇරල කුඹුරු කිරිල්ල පටන්ගෙන තියනව ජීවත් වෙන්න වෙන ක්රමයක් නැති නිසා. හැම වෙලේම අම්මට කියල තියෙන්නෙ මම කොහොම හරි උඹට වියදම් කරන්නම්. උඹ නංගියේ හොඳට ඉගෙන ගනිං කියලයි. ඒ මාමගෙ උත්සාහය හින්දමයි අම්මට යුනිවසිටි යන්න ලැබුනෙ කියලයි අම්ම නිතරම කියන්නෙ.කොහොම හරි අම්ම යුනිවසිටි ගියා. එහෙදි තමයි අප්පච්චිව හම්බ වෙලා තියෙන්නෙ.ඉතිං අම්මගෙ ජීවිතේ සාර්ථක උනේ ලොකු මාමගෙ කැපවීම නිසාය කියල අම්මගෙ පුදුම ගෞරවයක් භක්තියක් තියෙන්නෙ ලොකු මාමට.''
'' අයිය අහගෙන නේද ඉන්නෙ?......අයිය හිතනව ඇති මේ අම්මගෙ මාමගෙ කතා මොකටද මට දැනගන්න ඕන දේට කියල.....නෑ අයියෙ මේ කතාව මුල ඉඳල කිව්වෙ නැත්නම් අයියට හරියට තේරුම් යන එකක් නෑ කියල මට හිතෙනව. ඒකයි මම මුල ඉඳන්ම පටන් ගත්තෙ.....''
'' නෑ...චුට්ටි මම සාවධානව අහගෙන ඉන්නෙ...මට තේරෙනව. මේ විස්තර වල සම්බන්ධයක් නැත්නම් ඔයා මෙහෙම කතාව පටන් ගන්නෙ නැහැනෙ කවදාවත්....ප්රශ්නයක් නෑ....කියන්න, කියන්න,''
'' අම්මගෙ අනාගතය ගැනම කැපවුනු නිසා මාම කසාදයක් ගැනත් හිතල නෑ. අම්ම බැන්දටත් පස්සෙයි එයා බැඳල තියෙන්නෙ. ''
'' දැං එතකොට ඒ මාම එහෙම ඉන්නෙ කොහෙද චුට්ටි? ''
හීතල හුළඟක් අඩවල් කරපු දොරෙන් ඇතුලට ආව. මම නැඟිටල ගිහිල්ල දොර වැහුව.
'' අම්මලගෙ ගමේ මාම හිටියෙ. හිටියෙ කියන්නෙ අයියෙ අවුරුදු තුනකට ඉස්සර මාම නැතිඋනා කැන්සර් එහෙකින්.අම්මයි අප්පච්චියි පෙරේද ගියේ ඒ දානෙට.''
'' ඔන්න දැන් තමයි රවි අයියෙ..... කතාවෙ ඔයාට අදාල කොටස එන්නෙ. '' චුට්ටි මයෙ මූණ බලල හිනාඋනාට ඒ හිනා උනේ අඬන්ඩ බැරි නිසා කියල එයාගෙ වේදනා බර දෑස මට කිව්වා.
'' ඒ මාම මට හරිම ආදරෙයි. අන්තිමට හුස්ම යන්ට ඉස්සර අම්මට කියල තියෙනව...නංගියෙ උඹෙ චුට්ටිට මම හරිම ආදරෙයි. උඹ මට පොරොන්දු වෙයං උඹෙ චුට්ටිව මගෙ පුතාට බන්දල දෙනවයි කියල. ඉතිං අම්ම වෙන මොනව කරන්නද?....තමං වෙනුවෙන් අච්චර කැපකිරීමක් කරපු එකම අයියගෙ අවසාන ඉල්ලීම අහක දාන්නෙ කොහොමද?...අම්ම පොරොන්දු වෙලා.''
චුට්ටි මේ කතාව කියාගෙන ගියෙ මගෙ මූණ දිහාම බලාගෙන. මමත් ඇස් අහකට ගන්ට බැරුව එයා දිහා බලාගෙන හිටිය. මගෙ ඉරණම විසඳෙන හේතු සාධක.....මේ කතාව දැනගන්ට නෙව මම මෙච්චර දත කෑවෙ.....
'' අම්ම එහෙම පොරොන්දු වෙච්ච එක සාධාරණයි කියල අයිය හිතනවද?''
ඉඳගෙන හිටපු පුටුව මා ළඟටම ඇදගෙන චුට්ටි මගෙ දකුණු අත අත් දෙකින්ම අල්ලගෙන මගෙ මූණ දිහා ඇහිපිය නොහෙලා බලාගෙන ඇහුවා.
උත්තර දෙන්ට ඉස්සරවෙලා මම දිග සුසුමක් හෙලුවා. චුට්ටිගෙ අත අරගෙන සිප ගත්තා.
'' ඒ ප්රශ්නෙට එහෙම උත්තරයක් දෙන්ට අමාරුයි නංගි. අම්ම ඒ වෙලාවෙ පත් වෙච්ච තත්වෙ මට හිතාගන්න පුළුවනි.මාම ඒ වගෙ ඉල්ලීමක් නොකලානම් හොඳයි කියල තමයි මට කියන්න තියෙන්නෙ. ''
'' මගෙ හොඳ අයිය....අයිය එහෙම කරුණු තේරුම් ගත්ත එක මට ලොකු සැනසීමක්....අම්ම ගැන මට මුලුන්ම ඇති උනේ තරහක්....ඒත් දැන් මගෙ ඒ තරහ නෑ. කියාගන්ට බැරි මොකක්දෝ හිස් බවක් මයෙ හිතේ තියෙන්නෙ, ''
'' මොකක්ද මස්සිනාගෙ නම? ''
මම අහක බලාගෙන ඇහුව.
'' අජන්ත....අජන්ත අයිය අපෙ පොඩි අයියට වඩා අවුරුද්දක් බාලයි....''
'' මිනිහ මොකෝ කරන්නෙ?.....''
'' රස්සාවක් ඕන නෑ අයියෙ එයාට...කුරුණෑගල මීගමු පාරෙ එයාලගෙ තියනව ලොකු හාඩ්වෙයාර් එකක්. අපෙ මාම බැඳපු නැන්දගෙ ඒ දේපළ ඔක්කොම.''
'' ඉතිං චුට්ටි...මොකද අජන්තට කැමති නැතිවෙන්ට හේතුව කියන්නකො බලන්ට.....''
මම පුටුවෙ හරි බරි ගැහිල හේත්තු වෙලා එහෙම ඔළුව පිටිපස්සට අත්දෙක බැඳගත්ත.
'' ඒකම තමයි අයියෙ මටත් හිතාගන්ට බැරි....අජන්ත අයියගෙ කිසිම වැරැද්දක් නෑ කියන්ට .....ඒත් ...ඒත්.......''
චුට්ටි නැවිල එහා පුටුවෙ තිබ්බ පුටු කොට්ටෙ අරගෙන උකුලෙ තියාගෙන ඒක මිරිකමින් කතා කලේ.....
'' ඒත් මට අජන්ත අයිය ගැන කැමැත්තක් ඇතිවෙන්නෙම නැති හැටි......''
'' අම්ම මා ගැන පොරොන්දුවුනෙ අවුරුදු තුනකට කලින් කියල මම කිව්වනෙ... යුනිව්සිටි සිලෙක්ට් උනොත් හොඳයි. නැත්නම් තව අවුරුද්දක් දෙකක් ඇතුලත මට අජන්ත අයියව බඳින්නම වෙනව.......''
චුට්ටි මගෙ මූණ බැලුව.....මම ඉතිං මොනව කියල කියන්නද?.....එපා බං උඹ අජන්තව බඳින්න...කියල කියන්නද?....මම චුට්ටිගෙ මූණ බලාගෙන එහෙම්මම හිටිය මොකවත්ම නොකිය.
'' අපෙ පොඩි අයිය හරිම තරහයි මේ වැඩේට..දෙතුං පාරක් අම්ම එක්ක රංඩුත් උනා....අම්මලට මාමලට ඕන විදිහට චුට්ටිගැන තීරණ ගන්න එක අන්තිම අසාධාරණයි කියල පොඩි අයිය ඒ දවස්වල ඉඳලම කියනව. ''
'' වසන්ත කැමති නැද්ද අජන්තට? ඈ...චුට්ටි?''
'' පොඩි අයිය කැමතිම නෑ. මොන හේතුවක්ද මන්දා.....ඌ මට අල්ලන්නෙ නෑ. අරක්කු ටිකක් වත් බොන්නෙ නෑ ඒ යකා...කියල බණිනව....''
චුට්ටිට ඔන්න හිනාවක් ගියා සෑහෙන වෙලාවකට පස්සෙ.
සාවධානව බැරෑරුම් මූඩ් එකෙන් කතාව අහගෙන හිටියට මටත් හිනාවක් පැන්න ඉබේටම.
'' හෙහ්, හෙහ්, වසන්තය එහෙම කිව්වද?.....මේකා තියන්ට වටින්නෙ නෑ නෙව....''
චුට්ටි මා අතින් හිස් කෝප්පෙ අරන් ගිහිල්ල කෝප්ප දෙකම මේසෙ උඩින් තියල ආයෙම ඇවිදිල්ල ඉඳ ගත්ත.
ඔන්න අන්තිමට විස්තරේ. මම ඇහිපිය නොහෙලා චුට්ටිගෙ මූණ බලාගෙන උන්නා.
'' අම්මලගෙ නෑදෑයන්ගෙන් කිසිම උදව්වක් ඒ දෙන්නට ලැබිල නෑ.ඒත් ඒ ලොකු මාමගෙ හිත හරිම හයියයි. නංගි, උඹ බයවෙන්න එපා... මම ඉන්නව ඕන දේකට.... එහෙම කියල අම්මගෙ හිතත් හදල තියෙන්නෙ ඒ මාම....''
'' නංගි.... අර මේ ඊයෙ මුරුංග පොතු ගෙනියන්න ආවෙ ...ඒ මාමද?......අර මම බොහොම ආසාවෙං පරණ විස්තර අහගෙන හිටියෙ...හෙහ්, හෙහ්, ''
මට හිනා ගියා ඒ වෙලාවෙ මේ කෙල්ල කරපු විගඩං මතක් වෙලා...
'' හි, හි, '' කෙල්ලටත් හිනා....'' නෑ, නෑ...ඒ අපෙ අප්පච්චිගෙ අක්කගෙ හස්බන්ඩ්....මේ අපේ අප්පච්චිගෙ ගම...අම්මල ආනමඩුවෙ......''
'' ඒ මාමට හොඳට ඉගෙන ගන්නත් පුලුවන්ලු. ඒත් ඉගෙනීම අත ඇරල කුඹුරු කිරිල්ල පටන්ගෙන තියනව ජීවත් වෙන්න වෙන ක්රමයක් නැති නිසා. හැම වෙලේම අම්මට කියල තියෙන්නෙ මම කොහොම හරි උඹට වියදම් කරන්නම්. උඹ නංගියේ හොඳට ඉගෙන ගනිං කියලයි. ඒ මාමගෙ උත්සාහය හින්දමයි අම්මට යුනිවසිටි යන්න ලැබුනෙ කියලයි අම්ම නිතරම කියන්නෙ.කොහොම හරි අම්ම යුනිවසිටි ගියා. එහෙදි තමයි අප්පච්චිව හම්බ වෙලා තියෙන්නෙ.ඉතිං අම්මගෙ ජීවිතේ සාර්ථක උනේ ලොකු මාමගෙ කැපවීම නිසාය කියල අම්මගෙ පුදුම ගෞරවයක් භක්තියක් තියෙන්නෙ ලොකු මාමට.''
'' අයිය අහගෙන නේද ඉන්නෙ?......අයිය හිතනව ඇති මේ අම්මගෙ මාමගෙ කතා මොකටද මට දැනගන්න ඕන දේට කියල.....නෑ අයියෙ මේ කතාව මුල ඉඳල කිව්වෙ නැත්නම් අයියට හරියට තේරුම් යන එකක් නෑ කියල මට හිතෙනව. ඒකයි මම මුල ඉඳන්ම පටන් ගත්තෙ.....''
'' නෑ...චුට්ටි මම සාවධානව අහගෙන ඉන්නෙ...මට තේරෙනව. මේ විස්තර වල සම්බන්ධයක් නැත්නම් ඔයා මෙහෙම කතාව පටන් ගන්නෙ නැහැනෙ කවදාවත්....ප්රශ්නයක් නෑ....කියන්න, කියන්න,''
'' අම්මගෙ අනාගතය ගැනම කැපවුනු නිසා මාම කසාදයක් ගැනත් හිතල නෑ. අම්ම බැන්දටත් පස්සෙයි එයා බැඳල තියෙන්නෙ. ''
'' දැං එතකොට ඒ මාම එහෙම ඉන්නෙ කොහෙද චුට්ටි? ''
හීතල හුළඟක් අඩවල් කරපු දොරෙන් ඇතුලට ආව. මම නැඟිටල ගිහිල්ල දොර වැහුව.
'' අම්මලගෙ ගමේ මාම හිටියෙ. හිටියෙ කියන්නෙ අයියෙ අවුරුදු තුනකට ඉස්සර මාම නැතිඋනා කැන්සර් එහෙකින්.අම්මයි අප්පච්චියි පෙරේද ගියේ ඒ දානෙට.''
'' ඔන්න දැන් තමයි රවි අයියෙ..... කතාවෙ ඔයාට අදාල කොටස එන්නෙ. '' චුට්ටි මයෙ මූණ බලල හිනාඋනාට ඒ හිනා උනේ අඬන්ඩ බැරි නිසා කියල එයාගෙ වේදනා බර දෑස මට කිව්වා.
'' ඒ මාම මට හරිම ආදරෙයි. අන්තිමට හුස්ම යන්ට ඉස්සර අම්මට කියල තියෙනව...නංගියෙ උඹෙ චුට්ටිට මම හරිම ආදරෙයි. උඹ මට පොරොන්දු වෙයං උඹෙ චුට්ටිව මගෙ පුතාට බන්දල දෙනවයි කියල. ඉතිං අම්ම වෙන මොනව කරන්නද?....තමං වෙනුවෙන් අච්චර කැපකිරීමක් කරපු එකම අයියගෙ අවසාන ඉල්ලීම අහක දාන්නෙ කොහොමද?...අම්ම පොරොන්දු වෙලා.''
චුට්ටි මේ කතාව කියාගෙන ගියෙ මගෙ මූණ දිහාම බලාගෙන. මමත් ඇස් අහකට ගන්ට බැරුව එයා දිහා බලාගෙන හිටිය. මගෙ ඉරණම විසඳෙන හේතු සාධක.....මේ කතාව දැනගන්ට නෙව මම මෙච්චර දත කෑවෙ.....
'' අම්ම එහෙම පොරොන්දු වෙච්ච එක සාධාරණයි කියල අයිය හිතනවද?''
ඉඳගෙන හිටපු පුටුව මා ළඟටම ඇදගෙන චුට්ටි මගෙ දකුණු අත අත් දෙකින්ම අල්ලගෙන මගෙ මූණ දිහා ඇහිපිය නොහෙලා බලාගෙන ඇහුවා.
උත්තර දෙන්ට ඉස්සරවෙලා මම දිග සුසුමක් හෙලුවා. චුට්ටිගෙ අත අරගෙන සිප ගත්තා.
'' ඒ ප්රශ්නෙට එහෙම උත්තරයක් දෙන්ට අමාරුයි නංගි. අම්ම ඒ වෙලාවෙ පත් වෙච්ච තත්වෙ මට හිතාගන්න පුළුවනි.මාම ඒ වගෙ ඉල්ලීමක් නොකලානම් හොඳයි කියල තමයි මට කියන්න තියෙන්නෙ. ''
'' මගෙ හොඳ අයිය....අයිය එහෙම කරුණු තේරුම් ගත්ත එක මට ලොකු සැනසීමක්....අම්ම ගැන මට මුලුන්ම ඇති උනේ තරහක්....ඒත් දැන් මගෙ ඒ තරහ නෑ. කියාගන්ට බැරි මොකක්දෝ හිස් බවක් මයෙ හිතේ තියෙන්නෙ, ''
'' මොකක්ද මස්සිනාගෙ නම? ''
මම අහක බලාගෙන ඇහුව.
'' අජන්ත....අජන්ත අයිය අපෙ පොඩි අයියට වඩා අවුරුද්දක් බාලයි....''
'' මිනිහ මොකෝ කරන්නෙ?.....''
'' රස්සාවක් ඕන නෑ අයියෙ එයාට...කුරුණෑගල මීගමු පාරෙ එයාලගෙ තියනව ලොකු හාඩ්වෙයාර් එකක්. අපෙ මාම බැඳපු නැන්දගෙ ඒ දේපළ ඔක්කොම.''
'' ඉතිං චුට්ටි...මොකද අජන්තට කැමති නැතිවෙන්ට හේතුව කියන්නකො බලන්ට.....''
මම පුටුවෙ හරි බරි ගැහිල හේත්තු වෙලා එහෙම ඔළුව පිටිපස්සට අත්දෙක බැඳගත්ත.
'' ඒකම තමයි අයියෙ මටත් හිතාගන්ට බැරි....අජන්ත අයියගෙ කිසිම වැරැද්දක් නෑ කියන්ට .....ඒත් ...ඒත්.......''
චුට්ටි නැවිල එහා පුටුවෙ තිබ්බ පුටු කොට්ටෙ අරගෙන උකුලෙ තියාගෙන ඒක මිරිකමින් කතා කලේ.....
'' ඒත් මට අජන්ත අයිය ගැන කැමැත්තක් ඇතිවෙන්නෙම නැති හැටි......''
'' අම්ම මා ගැන පොරොන්දුවුනෙ අවුරුදු තුනකට කලින් කියල මම කිව්වනෙ... යුනිව්සිටි සිලෙක්ට් උනොත් හොඳයි. නැත්නම් තව අවුරුද්දක් දෙකක් ඇතුලත මට අජන්ත අයියව බඳින්නම වෙනව.......''
චුට්ටි මගෙ මූණ බැලුව.....මම ඉතිං මොනව කියල කියන්නද?.....එපා බං උඹ අජන්තව බඳින්න...කියල කියන්නද?....මම චුට්ටිගෙ මූණ බලාගෙන එහෙම්මම හිටිය මොකවත්ම නොකිය.
'' අපෙ පොඩි අයිය හරිම තරහයි මේ වැඩේට..දෙතුං පාරක් අම්ම එක්ක රංඩුත් උනා....අම්මලට මාමලට ඕන විදිහට චුට්ටිගැන තීරණ ගන්න එක අන්තිම අසාධාරණයි කියල පොඩි අයිය ඒ දවස්වල ඉඳලම කියනව. ''
'' වසන්ත කැමති නැද්ද අජන්තට? ඈ...චුට්ටි?''
'' පොඩි අයිය කැමතිම නෑ. මොන හේතුවක්ද මන්දා.....ඌ මට අල්ලන්නෙ නෑ. අරක්කු ටිකක් වත් බොන්නෙ නෑ ඒ යකා...කියල බණිනව....''
චුට්ටිට ඔන්න හිනාවක් ගියා සෑහෙන වෙලාවකට පස්සෙ.
සාවධානව බැරෑරුම් මූඩ් එකෙන් කතාව අහගෙන හිටියට මටත් හිනාවක් පැන්න ඉබේටම.
'' හෙහ්, හෙහ්, වසන්තය එහෙම කිව්වද?.....මේකා තියන්ට වටින්නෙ නෑ නෙව....''