157. වීදි සරන ළය 03 - කොළඹ කළාප දෙවන කොටස

කොළඹ 5 - හැව්ලොක් ටවුම

1890 සිට 1895 දක්වා කාලය තුල ශ්‍රී ලංකාවේ බ්‍රිතාන්‍ය ආණ්ඩුකාරවරයා වූයේ ආතර් එලිබෑන්ක් හැව්ලොක් (Arthur Elibank Havelock) මහතාය. කඩවසම් භාවය අතින් ඉහළ ම ආණ්ඩුකාරවරයා නොවුණාට ‘ජැන්ඩියට’ ඇඳ පැළඳීම අතින් එකල දිවයිනේ ඉහළින් ම වැජඹුණු තැනැත්තා ඔහු විය. කොහොම නමුත් අන් අයට නොවූ අවස්ථාවක් ඔහුට අත්කරදෙමින් මෙරට නගරයක් ඔහු නමින් නම් විය. එම වාසනාව ලද එකම බ්‍රිතාන්‍ය ආණ්ඩුකාරවරයා ඔහු ය. එයට අමතර ව හැව්ලොක් පාර, එලිබෑන්ක් පාර සහ හැව්ලොක් පෙදෙස යනුවෙන් තවත් මාර්ග තුනක් ඔහු නමින් නම් කෙරුණ ද හැව්ලොක් පාර අද වන විට ඔහුට අහිමි ව තිබේ. එහි වර්තමාන නාමය සම්බුද්ධත්ව ජයන්ති මාවත වේ.

කොළඹ 6 - වැල්ලවත්ත

වැල්ලවත්ත යනු වැලි උයන යන්නට සමාන වදනකි. එකල එය සැනෙන් එරෙන වැල්ලෙන් නිර්මිත, වල් පැළැටි සහ පඳුරු වලින් ගහන වූ, මුහුදු වෙරළ කරා දිවෙන මුඩු බිමක් වූ නමුදු වර්තමානයේ ගාලූ පාරේ පිහිටි නගර අතුරින් ඉතාමත් ජනාකීර්ණ වෙළෙඳ නගරයක් බවට පත් ව තිබේ. දිය මං සහ කානු සෑහෙන ප්‍රමාණයක් වැල්ලවත්ත හරහා මුහුදට ඇදෙයි.

(මෙහි දක්වා ඇති මිල ගණන් ගැන අපගේ වගකීමක් නොමැත)

කොළඹ 7 - කුරුඳු වත්ත

1765 සිට 1785 දක්වා කාලයේ ශ්‍රී ලංකාවේ ඕලන්ද ආණ්ඩුකාරවරයා වූ විලෙම් ඉමාම් ෆැල්ක් (Willem Imam Falck) ගොවිබිම් හී කුරුඳු වගා කිරීම පිළිබඳ ව පර්යේෂණයෙහි යෙදුනෙකි. එයට පෙර විශ්වාසය වූයේ කුරුඳු යනු වනාන්තරයේ ස්වභාවික ව වැඩෙන ශාකයක් වශයෙනි. මෙම කුරුඳු යාය දැනට කොළඹ 7 කලාපයට අයත් පෙදෙස ද ඇතුලු ව, මරදානේ සිට හැව්ලොක් ටවුම දක්වා මයිල 12ක් පුරා විහිද පැතිර පැවතිණි. සිංහලෙන් කුරුඳු වත්ත ලෙසින් ද, ඉංග්‍රිසියෙන් Cinnamon Garden ලෙසින් ද, කොළඹ 7 කලාපය හැඳින්වීමට හේතු වන්නේ මෙකී කුරුඳු යායයි.

කොළඹ 8 - බොරැල්ල

බොරැල්ල යනු බොරලු ඇති බිම යන්නට සමාන පදයකි. පෘතුගීසින් ද මේ පෙදෙස හැඳින්වූයේ ගල් ගොඩැල්ල/බොරලු කන්ද - Outeirinho das pedras ලෙසිනි. වර්තමානයේ, වෝඩ් පෙදෙස, දොස්තර ඩැනිස්ටර් ද සිල්වා මාවත (බේස්ලයින් පාර), ඥානාර්ථ ප්‍රදීපය පාර සහ දොස්තර එන්. එම්. පෙරේරා මාවත (කොටා පාර) යන මාර්ග මුණ ගැසෙන පස් මං සන්ධිය නිසා කාර්යය බහුල වූ බොරැල්ල සෑහෙන ජනාකීර්ණ වෙළෙඳ නගරයකි. මෙරට, දරුවන් සඳහා වන ප්‍රධාන රෝහල වන රිජ්වේ ආර්යයා ළමා රෝහල මෙන් ම වෛද්‍ය පර්යේෂණ ආයතනයත් බොරැල්ලේ (MRI) පිහිටා ඇත.

කොළඹ 9 - දෙමටගොඩ

මෙරට, නාග දෂ්ටන ඇතුලු බොහෝ අවස්ථාවන්හි දී දෙමට පඳුරු (Gmelina Asiatica or Asiatic bushbeech) වෙදකම සඳහා භාවිතා කෙරේ. ප්‍රධාන පඳුරෙන් පහළට එල්ලෙන සීනු ආකාර කහපාට මල් ඇති මෙම පඳුරු සාමාන්‍යයෙන් මීටර තුනට වඩා උස් නොවේ. සමහරවිට දෙමටගොඩ ප්‍රදේශය අතීතයේ දී දෙමට පඳුරු දහස් ගණනක් සරුවට වැවුණු ගම්මානයක් ව පවතින්නට ඇත.

එසේත් නැත්නම් එම නාමය භාෂා දෙකක සම්මිශ්‍රණයෙන් බිහි වූවක් විය හැක. පෘතුගීසි බසින් ‘De mata’ යනු වනයේ/බැද්දේ ආදී තේරුමක් දෙන අවස්ථාවකි. සිංහලෙන් ‘ගොඩ’ යනු ‘Village’-ගම යන ඉංග්‍රීසි වදනට යෙදෙන පදයකි. මේ සියලු දේ සළකා බැලීමේ දී දෙමටගොඩ යනු ‘Village in the jungle’ නොහොත් ‘බැද්දේගම’කි. එය අපට ලෙනාඩ් වුල්ෆ්ගේ එනමින් ම වන කෘතිය සහ පරිවර්තන කෘතිය සිහිගන්වයි. (එහි සඳහන් ගම අයත් වන්නේ හම්බන්තොට දිස්ත්‍රික්කයට ය.)

අද වනවිට දෙමටගොඩ යනු ග්‍රාමිය පෙදෙසක් නොවේ. ජනාකීර්ණ නාගරික පෙදෙසකි. ජාතික දුම්රිය කෞතුකාගාරය දෙමටගොඩ පිහිටා ඇති අතර බහු මංතීරු ගුවන් පාලමක් ද දෙමටගොඩ සතුව තිබේ.

කොළඹ 10 - මරදාන

දෙමළ භාෂාවෙන් මරම් යනු ගස ය. දානම් යනු පෙදෙස ය. එසේ ගත්කළ මරදාන යනු ‘ගස් පෙදෙස’ විය නොහැකිද?

ක්ලෆ්ගේ අර්ථ දැක්වීමට අනුව (Clough’s definition) ‘වැලි තලාව’ යන තේරුමින් ‘මරදාන’ බිහි වූ බව දැක්වේ. මුල් ම කුරුඳු වගාව සිදු කරන ලද්දේ මරදාන පෙදෙසේ වැලි තලාවේය. එයින් ලබාගත් අස්වැන්න ශ්‍රී ලංකාවේ හොඳ ම කුරුඳු ලෙස සැළකේ. මේ වැලි පසේ කුරුඳු මෝරා පරිනත භාවයට පත්වන්නට පස් වසක් ප්‍රමාණවත් වුවත්, සාමාන්‍ය පසේ ඒ සඳහා වසර හතක් හෝ ඊට වැඩි කලක් ගතවන බවක් පැවසේ.

මරදානේ කුරුඳු කෙතරම් ඉස්තරම් වූවාද යත් එහි අස්වැන්න විනාශ වන දෙයක් හෝ හොරකමක් කළහොත් මරණ දණ්ඩනය පැනවුණු නමුත් අනෙක් පෙදෙස් වල කුරුඳු අස්වැන්න සඳහා එවැනි වරදකට නියම වූයේ කස පහර දීම පමණි.

වර්තමාන මරදාන කාර්යයබහුල වූ සංකීර්ණ මාර්ග මං සන්ධියකින් හා දිවයිනේ දකුණු දෙසින් ඇදෙන දුම්රිය සඳහා වූ දුම්රිය පර්යන්තයකින් සන්නද්ධ ව සිටින අතර ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රධාන නගර අතර මුල් තැනක වැජඹේ.