71. කිසිදා මැකී නොයන.......... ඉපැරණි ආලය

පසුගිය සති අන්තයේ තිබුනු රැස්වීමකට සහභාගි වෙන්න විහාරමහාදේවී උද්‍යානයට උදෑසනින් ම යන්නට සිදුවුනි. එය අවසානයේ දියැණියත් සැමියාත් සමගින් ඔහුගේ කාර්යාලයට ගියෙමි. හැමවිටම වාගේ එහි ගිය විට මා රැ‍‍ඳෙනුයේ එහි පෙන්ට්හවුසිය සමගින් ඇති රූෆ් ටෙරසය මතය. එ නම් 8 වෙනි හෝ 9 වෙනි මහල මතය. එයට විහාරමහාදේවියේ සතුටු උයන පරිශ්‍රයත්, විහාරමහා‍දේවියේ විශාල පරාසයකුත් හොඳින් දිස්වේ. සමහර දිනෙක රැස්වීම් වලට ප්‍රථම මෙහි රැඳී සිටින මම අප මිතුරන් එකිනෙකා එහි ඇදෙන අයුරු බලා සිටින්නෙමි. ඉදින් එදින දියැණිය එහි සැපැත් වූ සැනින් නිදන්නට වූ නිසාවෙන්, කවුළුවක් ආසන්නයේ තබා ගත් පුටුවේ අසුන්ගෙන දියැණිය ඔඩොක්කුව මත තබාගෙන අවට නරඹන්නට වීමි.


මේ මොහොතේ මගේ දෙනෙත් නිතැතින්ම ඇදුනේ ඒ ආසන්නයේ තිබුනු මගේ හදවත පතුලේම රැඳුනු ගොඩනැගිල්ලක වහලය මතයි. මට ඒ වෙලාවේ ඒ වහල පෙනුනේ අයිසින් කරන ලද කේක් ගෙඩියක් විලසිනි. ඒ තරමට ම මට එය කන්නට තරම් ඒ මොහොතේ සිතුවිලි පහළවිය.

ඒ ගොඩනැගිල්ල වෙන කිසිවක් නොව, මගේ පාසල් සමය ආරම්භයේ සිටම මාත් එක්කම සිටි, මගේ පාසල් සමයේ මුල්කාලයේ දිනපතා සවස් යාමයේ මා රැකබලා ගත්, මට හිතේ හැටියට මේසයක් මත පොතක් බදාගෙන නිදන්නට ඉඩදුන්, නිදි නැති වෙලාවට දහස් ගණනක් වූ සිය පොත් එකතුවෙන් එකක් කියවන්නට දුන්, ඒ මාහැඟි ස්ථානය කොළඹ මහජන පුස්තකාලයයි.

ආදරණීය පුස්තකාලය!

නුඹ මට මගේ ‍ගෙදර වගෙයි.

මම......... ඉස්සර නුඹ තුරුලේ සැනසුනු, නුඹෙන් මහත් වූ දැනුමක් ලද, එහෙත් දැන් මාසෙකට සැරයක්වත් ගෙදර නොයන ආදණීය දියැණියක් වගෙයි..........

මගේ පුස්තකාල ආගමනය

එම සිද්ධිය සිද්ධ වුනේ 1988 වර්ෂයේදීයි. ඒ මා පළවෙනි ශ්‍රේණියට ඇතුලත් වූ අවුරුද්දයි. පාසල් ඇරී අම්මාගේ කන්තෝරුවේ කටයුතු අහවර වන තෙක්, කාලයක් මම අම්මාගේ කන්තෝරුවේ නිදිකිරමින් කාලය ගත කෙරුවෙමි. සැබවින්ම නිදි කිරුවේ බොහොම අල්ප වශයෙන් බව කිවයුතුය. ඒ මන්ද යත් අම්මාගේ කන්තෝරු වාසීන් සමඟ සාකච්ඡා කිරීමට මට එමට කරුණු විය. ඒ අයටත් මාගෙන් දැන ගැනීමට බොහොම කරුණු විය. මට ඇවිදින්නට ද මැද මිදුල් දෙකකින් යුතු, මහා විශාල ඉඩ අවකාශයක් විය. (මට අමතක විය කීමට- මගේ අම්මා සේවය කරනුයේ කොළඹ මහා නගර සභාවේය. එකල අම්මා සේවය කලේ විහාරමහාදේවි උද්‍යානය ඉදිරිපිට ධවල වර්ණයෙන් බබලමින් සිටිනා ඒ සුවිශාල ගොඩනැගිල්ල තුලය).

විටෙක මම කොමසාරිස්තුමා ඇත බව නැත බවට පෙරළමි. නැතහොත් නැත බව ඇත බවට පෙරළමි. ඒ ඇඟිලි තුඩින් ඉස්සීය. විටෙක යාබද දෙපාර්තමේන්තු වල සිටින අම්මාගේ ලබැඳි මිතුරියන් බලන්නට යමි. ඒ ආන්ටිලා හරි ම හොඳය. මා එන බව දන්නා ඔවුන් නොයෙකුත් කඩචෝරු, ලේන්සු පොඩි, වෛවර්ණ පැන්සල්, (කන්න හිතෙන තරම්) සුවඳ මකන කැබලි ලඟ තබාගෙන බලා සිටිති. ඔවුන් අම්මාටත් වඩා මාගේ මිතුරියන් මෙනි.

දැන් සිහිවන විටත් සිනහා පහළ වේ. ඇත්තටම මොන මොන බහුබූත කථා මං ඔවුන් සමඟ කියවන්නට ඇතිදැයි විටෙක මට සිතේ. ඒ තරමට ඔවුන් මගේ කථා අසන්නට කැමතිය. යන දිශාව පවසා ගියද, අම්මාට මා සොයා ගැනීමට කන්තෝරුව තුල දුරකථන ඇමතුම් දෙකක්වත් අඩුම වශයෙන් දීමට සිදුවේ. එයට හේතුව ගිය දිහාවේ සිට නැවත එන අතරමග තවත් යෙහෙළියන් මුණ ගැසීමට යෑමට මට සිදුවන නිසාය. මගේ පාසලේ මගේ පංතියේ යෙහෙළියකගේ අම්මාත් එම කන්තෝරුවේ වූවාය. ඒ ආන්ටි මා අමතන්නේ “සරුංගලේ ආ කොහෙද අද ඉගිලෙන්නේ” යනුවෙනි. මා ඒ කන්තෝරුවේ සැබවින්ම සැරුවේ සරුංගලයක් මෙන් සැහැල්ලුවෙන් බව සිහි කරන්නේ හිතේ පිරුනු සතුටකින් මෙන්ම ගෙවී ගිය කාලය පිළිබඳ සියුම් කණගාටුවක්ද සිතේ දරා ගනිමිනි. මට හිතෙන අන්දමට අද දින කුඩා දරුවෙකුට එසේ සරන්නට එම කන්තෝරු වාසීන් ඉඩ නොදෙනවා විය යුතුය.

ඉඳින් මගේ සරුංගල් ජීවිතයට යම්කිසි බාධාවක් එල්ල කරමින්, අම්මා තීරණයකට එළඹියාය. එනම්, සතියේ දින දෙක තුනක් හවස් යාමයේ මා මහජන පුස්ථකාලයේ, ළමා අංශයේ ගත කළ යුතු බවයි. සමහරවිට මුලදී එය මට වදයක් මෙන් දැනෙන්නටත් ඇති. ළමුන් මා මෙන් යාවජීව සාමාජිකත්වයෙන්, දහවල් 12 සිට හවස 4.30 වනතුරු එහි රැ‍ඳෙන්නේ නැති තරම් විය. බොහොම ළමුන් පැමිණියේ වර්ණ ඇඳුම් වලින් වුවද මම කෙලින්ම පාසලෙන් එහි යන බැවින් පාසල් නිල ඇඳුමින්ම පසු වුනෙමි.

මුල් කාලයේ, පොත් තෝරා, පොත් කියවා, පොත් බලා, බොහෝ විට පොත් ගොඩක් මේසේ උඩ තබා‍ගෙන, ඒවා බදාගෙන නිදන්නට පුරුදු වී සිටියෙමි. සමහර දිනෙක් අම්මා ඇවිත් ඇහැරවන තෙක් මම නිදි සුව වින්දෙමි. ඉන් පසුව අම්මාගේ අතේ එල්ලි වැනී වැනී ගිය මා, මට මේ මොහොතේ මැවී පෙනෙනවා වැනිය.
‍
කෙසේ හෝ එහෙම ගත වූ සුළු කාලයෙන් පසුව කෙමෙන් කෙමෙන් පොත් කියැවීමට උනන්දුව වැඩි වත්ම නිදන්නට තිබූ උවමනාව ප්‍රතිලෝමව සමානුපාතික වී ගියා වැනි විය. මුලදී පුස්තකාලයේ බදදා දින නිවාඩු බැවින් එදිනට අම්මාගේ කන්තෝරුවට යෑමට ලැබිම ගැන සතුටු සිතින් පසු වුවද, පසුව “අයියෝ, අද පුස්තකාලේ යන්න නැහැනේ” කියා සිතෙන තරමට මම පුස්තක ලෝලියෙකු බවට පත් වී සිටියෙමි.

මුල් අවුරුදු 3ක් 4ක් යනතුරු අම්මා පුස්තකාලයේ සාමාජිකත්වය මට ලබා නොදුන්නාය. එයට හේතුව නංගිලා දෙන්නා කුඩා බැවින් ගෙදර ගෙනියන පොත් වලට සිදුවන්නට තිබූ අලාභහානී වැඩි කමයි. පසුව මම 4 වන හෝ 5 වන වසරේ පසුවන විට සාමාජිකත්වය ලදිමි. ඒත් ඒ කොන්දේසි සහිතවය. ලබාගන්නා පොත් පාසල් ගෙන යාම සපුරා තහනම් බව ප්‍රධාන මෙන්ම බරපතලම කොන්දේසිය විය. ඒත් මම අම්මාට හොරෙන් පොත් පාසල් ගෙන ගියෙමි. “මගුල් කෑම” කිරි කිරියේ අළුත්ම අලුත් පොතක් එසේ ගෙන යෑමෙන් නැති කරගැනීමට මා හට හැකි විය. මට සක් සුදක් සේ විශ්වාසයක් තිබුනේ මාගේ හොඳම මිතුරිය එය කියවන්නට ඉල්ලා ගත් බවයි. ඇය හඬමින් පැවසුයේ එසේ ගත්තද නැවත මට දුන් බවයි. මම ඇයට මා පත් වී ඇති තත්ත්වය හැඬූ කඳුලින් විස්තර කලෙමි. පසුව දින දෙකකට පසු ඇය ‍පොත ගෙනත් දුන්නාය. ඇගේ නැගණිය විසින් අඳින්නට යෙදුනු බලිකුරුටු කිහිපයක්ද එය සමග විය. කෙසේ හෝ මේ සිදුවීම මෙයින් හමාරවීම ගැන පුංචි කමට මං දෙවියන්ට පිංදුන් බව දැනුදු මට හොඳ හැටි මතකය.

එහෙත් එයින් පාඩමක් ඉගෙන නොගත් මම 7 වන වසරේදී, “විද්‍යා විනෝද කථා” නම්, බඳින ලද පොතක් නැති කරගෙන අම්මාගෙන් හොඳ හැටි බැනුම් අසා, අම්මාට දඩ ගෙවීමට සැලැස්සුවෙමි. බඳින ලද පොතක් නිසාවෙන් දඩය වැඩි ප්‍රමාණ විය.

එකල මා කියැවූ පොත් යනුවෙන් මා සතුව ලැයිස්තුවක් විය. එය 400 සීමාව පසුවෙමින් පවතිද්දී එම ලැයිස්තුවද ගෙදරදීම සොරකමකට ලක්විය. එය සොරා ගත් කෙනා ගැන ද අනුමානයක් මා සතුව ඇතත්, ඇය කුමන හේතුවක් අරඹයා මා හට පමණක් ම වටිනා, වෙන කිසිවෙකුට නොවටනා එම ලැයිස්තුව සොරකම් කලාදැයි දැනුදු වෙන වැඩක් නැති වේලා වලට කල්පනා කල යුත්තක්ව ඇත.

පෙරකී පරිදි, මා මෙන් යාවජීව සාමාජිකත්වයෙන් දින භාගයක් පුස්තකාලය තුල ගත කරනා ළමයින් වෙන නැති බැවින්, ළමා පුස්තකාලයට යැයි වෙන් කල වැසිකිලි එහි නැත. යනවා නම් යා යුත්තේ ලොකු අයියලා අක්කලා තුරුළු වී ඉන්නා කැන්ටිම පැත්තේ වැසිකිලියටය. එහි යෑම තබා, ඒ අසලින් එන විට ඇස් දෙක උඩ තබාගෙන ඒමද එකල මා දෙමව්පියන් විසින් තහනම් කරන ලද්දක් විය. ඉඳින් අම්මාගේ නියමය වූයේ, පුස්තකාල වාසී ආන්ටිලා භාවිතා කරන වැසිකිළිය මා විසින් භාවිතා කළ යුතු බවයි. හරස් ප්‍රශ්න මතුවුවහොත් “ස්ටාෆ්” යන වදන පමණක් පැවසීම ප්‍රමාණවත් බව අම්මාගේ අදහස විය. (කොළඹ මහජන පුස්තකාලය, කොළඹ මහා නගර සභාව යටතේ පාලනය වන ආයතනයකි. නමුදු අම්මා ස්ටාෆ් වූවාට මං? එමනිසාවෙන්දෝ ඒ වදන මගේ දිව අගට කිසි දා නොආවේය). ඉඳින් හරස් ප්‍රශ්න මතුවිය හැකි අවස්ථා අවම වන අවස්ථා මැනවින් අවබෝධකරගෙන, විගස ඒ පැත්තේ ගොස් පැමිණීම මගේ සිරිත විය. එයට හේතුව සමහර ආන්ටිලා, “ආ...... මේ බබා කොහෙද මේ යන්නේ?” කියා ඇසුවද, තවත් සමහර බැරෑරුම් ආන්ටිලා, “මේ ළමයා කවුද? කවුද කිව්වේ මේකට එන්න කියලා” වැනි ප්‍රහාරාත්මක වදන් එල්ල කරන බැවිනි.

මෙසේ කාලය ගත කරගෙන කරගෙන යනවිට සමහර දිනවලදී අනර්ඝ ගණයේ පොත් හතර පහ එක වර ලැබෙයි. ඒ කෙසේ වුවද ගෙදර ගෙන යා හැක්කේ පොත් දෙකක් පමණී. ඉඳින් මා විසින්ම සොයා ගන්නා ලද අතිබිහිසුණු, අතිභයංකර ස්ථාන කිහිපයක මේ පොත් සඟවා යෑම මගේ සිරිත විය. ඉතා උස්වූත්, කෙනෙකුට ලේසියෙන් ලඟා විය නොහැකි වූත් ස්ථාන වූ පොත් රාක්ක වල ඉහලම තලයේ රඳවමි. කිසිකෙනෙකුට දණ ගෑමෙන් තොරව ලඟා විය නොහැකි ස්ථාන වූ පොත් රාක්ක යට සඟවමි. වැඩි දෙනෙකු ලඟා නොවන අඳුරු පැහැයෙන් වැසුනු ඈත කෙළවරේ ඈතම රාක්කයේ සඟවමි. ඉංග්‍රීසි පොත් ගොඩේ සිංහල පොත් සඟවමි. (පුස්තකාලයේදී දිනක් හඳුනා ගත් මිතුරියක් උගැන්වූ පරිද්දෙන්) මහා විශාල පොත් දෙකක් මැද හීනි පොත් රඳවමි. මේ ආකාරය කී නොකී බොහෝ ආකාරයන් අනුගමනය කරමින් පොත් සඟවමි. මෙහි ඇති හොඳ ම දේ නම්, එසේ සඟවන්නට යන විට ඊට ප්‍රථම ඒ පැත්තේ ආ කෙනෙක් සැඟවූ අනර්ඝ පොත් හමු වීමයි. තවත් කල් යන විට මාස ගණනකට පෙර මා විසින්ම සඟවන්නට යෙදුනු පොත් හමු වීමද ඉතාමත් වටිනා කාරණයක් විය. තව තවත් කල් යන විට එකම යාවජීව සාමාජිකයා වූ මට සඟවන්නෝ සඟවන තැන් ඇතැඹුලක් සේ පැහැදිලි කාරණයක් වූ බැවින් අමුතුවෙන් අනර්ඝ පොත් සොය සොයා සිටීමට සිදු නොවීය.

මෙසේ කාලය ගතවීමෙන් මගේ ළමා කාලය ගෙවුනා සේම ළමා පුස්තකාලයේ ගතකල හැකි අවධියද මගෙන් කෙමෙන් කෙමෙන් දුරස් විය. එය එකළ නම් කවදා එළඹේදෝයි බලා සිටි කාරණයක් වුවද, පසුව මට වැටහුනේ වැඩිහිටි පුස්තකාලයට වඩා ළමා පුස්තකාලය මා හට සමීප බවයි. එහි කාලය ගත කරන්නට මගේ සිත කැමති බවයි. ඉඳින් උසස් පෙළ කරන සමයේ මිතුරියන් පාඩම් කරන්නට අදාළ ස්ථානයට යද්දී මම සෙමෙන් සෙමෙන් ළමා පුස්තකාලයට ඇදෙමි. එහි ඈත කෙළවරක සැඟවී මෙන් පාඩම් කටයුතු කරමි. අහෝ! නපුරු ආන්ටිලා පැමිණ මා එම ස්ථානයේ ගත කිරීමට නොසුදුසු තරමේ වූ වැඩිහිටියෙක් බැවින් වහාම එයින් පිටත් විය යුතු බව පවසයි. බොහෝ විට අම්මාගේ නම, රැකියාව පවසා ඒවායින් ගැලවුනද, ඔවුන් කොහොමවත් මා එහි සිටිනවාට කැමති නැති බව මා හට හැඟියයි. ඉඳින් ‍මගේ කළමණා එකතු කරගන්නා මම සෙමින් සෙමින් මිතුරියන් සොයා යන්නෙමි.


පුස්තකාලයේ සාමාජිකත්වයෙන් බොහෝ පොත් කියැවීමට මා හට හැකි විය. එයට හේතුව අම්මාගේත්, මගේත්, නංගිලා දෙන්නාගේත් අම්මාගේ කන්තෝරුවේ අක්කා කෙනෙකුගේත් වශයෙන් පොත් 10ක් අප අතට හැම සති දෙකකට වරක්ම පත් වීමයි. සති දෙකකදී පොත් 10 කියැව්වේ කෙසේදැයි දැන්නම් මට සිතා ගන්නට බැරි කරුණක්වී ඇත. එහෙත් සැබවින්ම එසේ කියැවූයෙමි. බස් රථයේදී, දුම්රියේදී, සමහර දිනවල රෑ එළිවනතුරු වශයෙන් කියැවූ පොත් ප්‍රමාණය ගණන් නැත. කිසිදිනෙක උඩින් පල්ලෙන් කියැවූයේද නැත. පටුනේ, පෙරවදනේ සිට පසුවදනක් වේ නම් ඒ දක්වාම කියැවූයෙමි.

පසු කලෙක පාසල් සමය අවසන් වීම ආසන්නයේදී ම සිදුවූ, පුස්තකාල සාමාජිකත්වය කල්පිරීම අළුත් කර නොගැනීමෙන් කොළඹ මහජන පුස්තකාලයේ දොරඟුළු මා හට වැසිනි. අනතුරුව බොහෝ විට පොත් මිලදී ගෙන කියවන්නට පුරුදු වූ බැවින් හා දැන් දැන් එහි සාමාජිකත්වය පිට පලාත් වාසීන්ට ලබා ගැනීම ඉතාමත් අපහසු කාරණයක් බැවින් පුස්තකාලය මට අමතකව ගියා වැනි විය.

ජනවාරී මාසයේදී කියැව්වාට පසුව පොතක් කියවන්නට කල් නොලත් බැවින්, පසුගිය දිනවල, කියවන්නට ම සිතා සිටින පොතක් ලදොද් හපා ගිලින තරමේ පොත්ගින්නකින් පසු වූ මා, ඇබ්නෝමල් මයින්ඩ්ස් බ්ලොග් අඩවියේ ද වර්ණනා කර තිබූ බුද්ධදාසි පොත ගතයුතු බව සැමියා හා දෙතුන්වරක් පැවසුවද දෙදෙනාටම තිබූ වැඩ අධික බව නිසා එය මග හැරිණ.

එසේ කාලය ගතවන විටය, මා හට පෙර කී අයිසින් කරන ලද වහල දකින්නට ලැබුනේ.

අහෝ! මාගේ කුසගින්න දෙගුණ තෙගුණ විය.

ඒ ගතවූ සොඳුරු යුගයට, ඒ පොත් මල් පිපුණු මල් ගොමුවට, සරුංගලයක් සේ සැහැල්ලුවෙන් පාවී යන්නට සිත උඩ පනිනවා වැනි විය.

එහෙත්........ චිත්‍රපටවල, නාට්‍ය වල මෙන් අපට අතීතයට යන්නට කාල යන්ත්‍ර නැත. අප කාලත්‍රයේ තීර්ථ යාත්‍රිකයෝ නොවන මේ කාලය, අකාල සන්ධ්‍යාවක් නොවෙයි. එබැවින් නූඹ ඉවසා වැදෑරිය යුතුය මා දයාබර හෘදය.

එහෙත් මා හට අවස්ථා දෙකක් පෑදෙමින් පවතී. එකක් නම් දැනට මාගේ කාර්යාලය ඇති ප්‍රදේශයේ යම් ප්‍රමාණයකට විශාල පරිමාණයේ පුස්තකාලයක් පැවතීමයි.

දෙවැන්න නම් දැනට අවුරුදු 1 ½ වයස් වන දියැණියත් සමඟින්, තව අවුරුද්දකට දෙකකට පසුව මගේ ළමා කාලයට යායුතු වීමයි.

ඉඳින්.......... මා දයාබර පුස්තකාලය,

තව නොබෝ දිනකින්ම නුඹ දියැණියෝ නුඹ තුරුලේය. ඈ පිළිගන්නට අගනා පුස්තක පිළියෙන් සැරසී සිටිනු මැන.............